سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

پرسشهاي متداول

        آبخیز (watershed) چیست؟

v      آبخیزداری (watershed management) چیست؟

v      دبی (discharge) چیست؟

v      بند اصلاحی (check dam) چیست؟

v      رانش (land slide) چیست؟

v      سیل (fl6ood) چیست؟

v      فرسایش (erosion) چیست؟

v      کشت روی خطوط تراز (Contour farming) چیست؟

v      کشت نواری(Strip cropping) چیست ؟

v      هشدار سیل (flood warning) چیست ؟

v      GIS چیست؟

v      جنگل(forest) چیست؟

v      مرتع (range) چیست؟

v      چراگاه (pasture) چیست؟

v      مرتعداری (range management) چیست ؟

v      اشکوب (layer or stratum) چیست؟

v      اکولوژی (ecology) چیست؟

v      پروانه چرا (grazing license) چیست؟

v      چرا (grazing) چیست؟

v      وضعیت مرتع (range condition) چیست؟

v      شایستگی مرتع (range suitability) چیست ؟

v      ظرفیت چرا (grazing capacity) چیست؟

v      گرایش مرتع (range condition trend) چیست؟

v      چگونه از جنگل محافظت کنیم؟

v      بیابان (desert) چیست؟

v      بیابان‌زایی (desertification) چیست؟

v      نقش انسان در بیابان‌زایی چیست؟

v      بیابان‌زدایی (Combat desertification) چیست؟

v      تپه ماسه‌ای (sand dune) چیست؟

v      فرسایش بادی (wind erosion) چیست؟

v      مالچ نفتی چیست؟

• حوزه آبخیز تمامی سطحی را در بر می‌گیرد که آب‌های سطحی در آن منطقه به سمت نقطه یا محل مشخصی جریان می‌یابد.
• - علم مطالعه و مدیریت آبخیزها که عبارت از مجموعه مطالعاتی است که برای اداره یک حوزه آبخیز انجام می‌شود.
  - طراحی و مدیریت حوزه به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آب و خاک.
• حجم آبی که در واحد زمان از مقطع مشخصی از لوله یا رودخانه عبور می‌کند.
• - سازه‌های احداثی در طول آبراهه‌ها و خندق‌ها
  - بند اصلاحی و سد کوچک که به منظور اصلاح آبراهه و مسیل ساخته می‌شود.
• در این پدیده بخشی ازدامنه جدا شده و بدون آنکه طبقات آن تغییر جهت دهند به پایین دامنه حرکت می‌کند. در این پدیده ممکن است قطعه زمینی که به پایین دامنه سقوط می‌کند به کلی متلاشی گردد.
• - جریان یافتن یا بالا آمدن نسبتاً زیاد آب در یک رودخانه، به اندازه‌ای که از مواقع معمولی به طور وضوح بیشتر باشد.
  - جریان یافتن آب با دبی بیش از ظرفیت رودخانه
• به طور کلی فرسایش به فرایندی گفته می‌شود که طی آن ذرات خاک از بستر اصلی خود جدا شده و به کمک یک عامل انتقال‌دهنده به مکانی دیگر حمل می‌شود.
• در این کشت شخم و کشت در روی خطوط تراز انجام می‌شود. این عمل علاوه بر حفاظت خاک آب را نیز حفظ می‌کند و رطوبت بیشتری را برای محصول فراهم می‌سازد.
• كشت نواری سيستمی است كه در آن، محصول مورد نظر و گياهان مقاوم به فرسايش مانند گراس و لگومينوزه در نوارهای متناوب در سراسر شيب كشت می‌شوند. در كشت نواری سرعت جريان آب كه در نوارهای محصول زياد است در اثر برخورد با نوارهای علوفه كم شده و منجر به رسوب مواد در اثر كاهش آبدوی می‌گردد. 
• هشدار دادن به ساکنان مناطق سیل‌گیر مبنی بر احتمال وقوع سیل در مکانی معین. این گونه اخطارها به منظور انجام اقدام‌های حفاظتی و پیشگیری از افزایش زیان‌های مالی و جانی سیل، از ایستگاه‌های پایاب داده می‌شود. پس از جمع‌آوری اطلاعات محیطی، تجزیه و تحلیل آنها و تهیه گزارش، خطر وقوع سیل به آگاهی مردم می‌رسد.
• GIS مخفف كلمه Geografhic Information Systems و به معنی سامانه‌های اطلاعات جغرافيايی می‌باشد. GIS يك سيستم اطلاعاتی متشكل از سخت‌افزار، نرم‌افزار و كاربرانی است كه در رابطه با داده‌های مكانی به منظور بررسی تغييرات و تجزيه و تحليل و ارتباط آنها با داده‌های توصيفی بعنوان ابزاری قوی در تصميم‌گيری و مديريت منابع محيطی به كار گرفته می‌شود.
• جنگل منطقه وسیعی پوشیده از درختان، درختچه‌ها و گونه‌های علفی است که همراه با جانوران وحشی نوعی اشتراک حیاتی گیاهی و جانوری را تشکیل داده و تحت تأثیر عوامل اقلیمی و خاکی قادر است تعادل طبیعی خود را حفظ کند. برخی از فوايد درختان عبارتند از: توليد اكسيژن، جذب گرد و غبار، گاز كربنيك و ديگر گازهای شيميايی موجود در هوا، جلوگيری از نفوذ سر و صدا و تشديد آلودگی‌های صوتی در شهرها
• زمینی با پوشش طبیعی که مستعد زراعت یا تولید چوب نیست در عوض می‌توان از آن برای چرای دام، آبخیزداری، پرورش حیات وحش یا تفرجگاه استفاده کرد.
• شامل اراضی است که معمولاً پوشش آن اصلاح شده و غالباً آبیاری می‌شود. به اراضی و قطعات مراتع در مناطق مرطوب نیز می‌توان چراگاه اطلاق نمود.
• عبارت است از اداره اکوسیستم مرتع به منظور استفاده بهینه از منابع و تولیدات و سرویس‌های آن با تأکید بر حفاظت آب و خاک و سرانجام محیط‌زیست.
• در یک جامعه گیاهی هر گاه پوشش گیاهی در سطوح مختلف ارتفاعی به نحوی قرار گیرد که ارتفاع گیاهان هر لایه از طبقات زیرین و بالایی متمایز باشد، هر یک از این طبقات ارتفاعی هم‌سطح را اشکوب می‌نامند. بعنوان مثال در جنگل‌ها معمولاً سه اشکوب مشخص شامل درخت، درختچه و پوشش علفی وجود دارد.
• عبارت است از مطالعه ارتباط موجودات زنده نسبت به یکدیگر و محیطشان
• سندی است که برای شمار و نوع مشخص دام در قطعات مشخص و برای مدت زمان معین صادر می‌شود.
• تغذیه دام و حیات وحش از گیاهان زنده و سرپا. این تعریف، چرای سرشاخه‌های گیاهان و درختچه‌ها را شامل نمی‌شود.
• وضعیت فعلی نباتات علوفه‌ای و خاک مرتع در مقایسه با وضعیت مناسب و مطلوب آن مرتع در شرایط آب و هوایی موجود
• حالتی که بتوان از مرتع به عنوان چرای دام استفاده نمود و این امر استفاده مرتع را در سال‌های آتی محدود نکرده، بتوان برای سالیان طولانی از مرتع استفاده کرد بدون اینکه به منابع پوشش گیاهی و خاک آن و یا مناطق مجاور صدمه‌ای وارد شود.
• حداکثر تعداد دام که در مرتع مشخص و در زمان معین می‌تواند چرا کند، بدون اینکه بر کمیت و کیفیت پوشش گیاهی و سایر موارد وابسته از قبیل خاک و آب و موارد دیگر خسارت وارد شود.
• جهت تغییرات وضعیت مرتع به سوی بهبود یا ویرانی
• با رعايت اصول حفاظت از عرصه‌های منابع طبيعی، به طرق زير:
  - خودداري از روشن نمودن آتش در جنگل‌ها و مراتع
  - بر حذر كردن كودكان از بازی با كبريت و فندك و روشن نمودن آتش در عرصه‌های منابع طبيعی.
  - خودداری از انداختن ته سيگار روشن و بطری‌های شيشه‌ای در جنگل‌ها و مراتع
  - عدم توسعه باغات، مزارع، تأسيسات و . . . با هدف سودجوئی و تعرض به منابع طبيعی
  - عدم قطع غيرمجاز درختان جنگلی و بوته‌های مرتعی جهت مصارف سوختی، ساختمانی، زراعی و . . .
  -عدم چرای بی‌رويه و خارج از ظرفيت مراتع و جلوگيری از ورود دام به جنگل
  - عدم حك يادگاری و كت زدن (زخمی كردن) بر روی تنه‌های درختان
  - عدم شخم و شيار در جهت شيب قالب و جلوگيری از فرسايش
  - آموزش اهميت منابع طبيعی و حفاظت از اين منابع به كودكان و نوجوانان ضمن اينكه حفاظت از سطح گسترده منابع طبيعی كشور، بدون حضور و هماهنگی مجدانه نيروهای مردمی امری محال و غير ممكن می‌باشد. لذا اين نيروها می‌توانند به صورت‌های انفرادی، گروهی و يا در قالب تشكل‌های غير دولتی مانند NGOها و به روش‌های زير با سازمان ارتباط مستقيم داشته باشند.
  - مشاركت در طرح همياران طبيعت: در اين طرح افراد به صورت انفرادی يا گروهی و با انگيزه‌های غير انتفاعی و معنوی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداری كشور و دفاتر تابعه را در پيشبرد اهداف عاليه كه همانا حفظ، احياء، توسعه و بهره‌برداری مستمر و اصولی از منابع طبيعی می‌باشد ياری می‌نمايند. داوطلبين گرامی می‌توانند به ادارات كل منابع طبيعی استان‌ها و يا واحدهای تابعه مراجعه نمايند.
  همچنين تلفن امداد جنگل و مرتع (09696) كه در استان‌های كشور به صورت رايگان و شبانه‌روزی اخبار و حوادث از جمله حريق، تخريب، تصرف، قطع غير مجاز درخت و درختچه و بوته و نهال، قاچاق محصولات جنگلی و مرتعی، شيوع آفات و اراضی گياهی، چرای غير مجاز و بیش از ظرفيت در عرصه‌ها و . . . را از هم‌وطنان دريافت و در اسرع وقت نسبت به پيگيری موضوع اقدام می‌نمايد.

• پهنه‌ای است با چند ویژگی:
  الف- بارش کم، دامنه نوسان دمای شدید، دمای بالا و تبخیر زیاد. تبخیر تقریباً بیش از دو برابر بارش است و باد عامل اصلی تخریب و فرسایش محسوب می‌شود.
  ب – پوشش گیاهی بسیار فقیر و پراکنده. بیابان‌ها اغلب بین 15 تا 30 درجه شمالی و جنوبی قرار گرفته‌اند و به دلیل نزول جریان‌های هوای خشک از بالای تروپوسفر به پایین، بخار آب در اين مناطق كم شده و هوا بيش از حد خشك می‌گردد.
  ج – خاک‌های این مناطق دارای مواد آلی کم و اغلب جوان و کم تحول‌یافته هستند.
• ویرانی زمین در مناطق خشک، نیمه خشک تا نیمه مرطوب بر اثر عوامل گوناگون شامل تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌های انسان. (مصوبه گردهمایی محیط و توسعه سازمان ملل متحد در ژوئن 1992 در ریودوژانیرو-برزیل)
• انسان از طريق اعمال چرای مفرط، بوته‌زنی و بوته‌كنی، آبياری غلط، عدم استفاده بهينه از قابليت اراضی، تبديل بی‌رويه اراضی مرتعی به ديمزار، ‌عدم رعايت موازين علمی در شخم اراضی و غيره مجموعاً شرايط را پديد می‌آورد كه درنهايت منجر به كاهش توليد بيولوژيك و گسترش اراضی بيابانی و كويری می‌شود.
• به مجموعه فعاليت‌هايی كه سبب توقف يا كاهش روند بيابان‌زايی شده و يا در جهت احياء اراضی بيابانی باشد بيابان‌زدايی گويند. احيای پوشش گياهی و بازآفرينی شرايط اكولوژيكی در مناطق بيابانی تنها راه مبارزه مؤثر با بيابان‌زايی است.
• شکل‌هایی از ناهمواری‌های ماسه‌ای که بر اثر باد ایجاد می‌شود.
• برداشت مواد ریزدانه و حمل آن بر اثر باد، که موجب تشکیل تپه‌های ماسه‌ای به شکل‌های مختلف می‌شود را فرسایش بادی گویند.
• مالچ يعنی پوشش و پوشش دادن. مالچ نفتی ماده‌ايست كه از پسمانده‌های نفت خام در برج تقطير پالايشگاه‌ها بدست می‌آيد. اين ماده به صورت لايه نازك و قابل انعطافی بر روی تپه‌های ماسه‌ای پاشيده شده و موجب تثبيت موقت اين تپه‌ها می‌شود.